Judas, apostel van Jezus

Door Luc Devisscher in EZRA Bijbels tijdschrift 43: september 2019

Geselecteerde fragmenten

De treurige roem van Judas Iskariot ligt in zijn verraderlijke daad. Daardoor werd hij de meest verachte verklikker uit de geschiedenis. Zijn daad roept al eeuwenlang tal van vragen op. Handelde Judas uit vrij wil? Wat waren zijn motieven? Werd hij gedreven door geldzucht of was hij teleurgesteld in Jezus? Had de duivel Judas in zijn greep en is hij sindsdien reddeloos verloren? Is Judas verdoemd? Alle mogelijke gissingen hierover leveren een hele stoet op aan vermeende Judassen. Voor elk wat wils. In dit artikel gaan we na wat een kritische lezing van de nieuwtestamentische teksten oplevert. Welk beeld over Judas wordt daar geschetst?

[..]

Over Judas is geen roepingsverhaal bekend. Dat is op zich niet uitzonderlijk. Ook over Tomas Didymus, Jakobus van Alfeüs, Judas Taddeüs en Simon Kananeüs werd geen roepingsverhaal overgeleverd. Net als de anderen werd ook Judas als een volwaardige apostel van Jezus beschouwd, of zoals Petrus het in Handelingen uitdrukt: ‘Immers, hij werd tot onze kring gerekend en had deel aan onze taak’ (Hnd 1,17). Judas Iskariot werd door Jezus zelf gekozen (Joh 6,70; 15,16). Hij aanhoorde het onderricht, zag de wondertekenen en ook hij werd er op uitgezonden om in Jezus’ naam te verkondigen en te genezen (Mc 6,7-13; Mt 10,5-42; Lc 9,1-6). Wellicht zijn er dus mensen die voor het eerst over Jezus Christus gehoord hebben via Judas Iskariot en/of door hem werden genezen. Nergens is er sprake van dat Judas op een andere manier behandeld zou zijn dan de andere leerlingen. Sterker nog, het loon dat toekomt aan wie alles verlaten hebben om Jezus te volgen wordt aan alle twaalf toegezegd: honderdvoudig in deze tijd en eeuwig leven in de komende wereld (Mc 10,28-30; Mt 19,27-29; Lc 18,28-30).

[..]

Echt rijk werd Judas er dus niet van. Eigenlijk verkoopt hij Jezus voor een prikje. De opbrengst is nog geen tiende deel van de waarde van de kostbare nardusbalsem van de vrouw in Betanië. Het karige bloedgeld zal hem ook zuur opbreken. Voor Matteüs bieden de zilverstukken de nodige achtergrond om te laten zien hoe de daad van Judas in het licht van de joodse Schriften geplaatst dient te worden. Judas vervult de Schriften. De dertig zilverstukken komen nog terug in het relaas van Matteüs over het einde van Judas (Mt 27,3-10). Hoe dan ook, een akkoord werd bereikt. Het is enkel nog wachten op het goede ogenblik om Jezus daadwerkelijk over te leveren.

[..]

De daad van Judas laat een beklemmend gevoel achter bij de lezer van het verhaal zoals dat verteld wordt door de auteurs van de evangelies en de Handelingen. Judas leek overgeleverd aan de grillen van duivel maar ook aan de wil van God die volgens de Schriften in vervulling moest gaan. Is Judas verdoemd? Daarover weten we niets en gelukkig komt het eindoordeel ons niet toe. Of zoals Otto Hophan het uitdrukt: ‘In de Judaszonde is een gedenkteken opgericht, een “schrikwekkend gedenkteken van gerechtigheid”, als Judas verloren ging, “een gedenkteken van schrikwekkende barmhartigheid”, als hij mogelijk toch nog redding gevonden heeft’. Zijn schreeuw in de vroege morgen na de nacht van het verraad (‘Ik heb een misdaad begaan door onschuldig bloed over te leveren’, zie Mt 27,4) getuigt van een opkomend licht. Het verraad en de verloochening was en is iedere leerling nabij. Judas is niet heilig maar een mens van vlees en bloed. Hij is deel van onszelf!

Dit nummer van Ezra – Bijbels tijdschrift is nog steeds verkrijgbaar. Losse nummers zijn bestelbaar voor 7 euro, incl. verzendingskosten, door overschrijving op rekeningnummer BE98 1237 7805 2493 ter attentie van de Vlaamse Bijbelstichting, met vermelding van ‘Ezra43’.

Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.