De Bijbel in Gewone Taal. Consequente keuze voor ‘eenvoudige taal’ en een ‘duidelijke tekst’

Door Jean Bastiaens in EZRA Bijbels tijdschrift 25: maart 2015

Geselecteerde fragmenten

In oktober 2014 verscheen een nieuwe vertaling van de Bijbel voor het Nederlandse taalgebied: de Bijbel in Gewone Taal. Het eerste exemplaar werd in Nederland aangeboden aan koning Willem-Alexander. Op de boekenbeurs in Antwerpen werd een exemplaar overhandigd aan Herman Van Rompuy, toen nog voorzitter van de Europese Raad. Het Nederlands Bijbelgenootschap en het Vlaams Bijbelgenootschap wilden er een publiekstrekker van maken. En met succes: binnen enkele dagen was de eerste druk al uitverkocht. Ook de tweede druk was spoedig uitverkocht. Blijkbaar is er vraag naar deze Bijbel. In deze bijdrage willen we deze vertaling, die in het vorige nummer van Ezra reeds kort aan u werd voorgesteld, uitvoeriger bespreken.

[..]

De Bijbel in Gewone Taal wil iets heel anders bereiken. Wanneer de interpretatieruimte groot is, blijft er ook veel dat op het eerste gezicht niet helemaal duidelijk is. De BGT streeft echter naar een vertaling die een maximale duidelijkheid biedt. De lezer moet in principe meteen kunnen begrijpen wat de tekst wil zeggen. De vertalers zijn ervan uitgegaan dat die duidelijkheid ook te vinden is in de bronteksten, maar dat er heel wat transformaties – vormveranderingen – nodig zijn om die duidelijkheid in de Nederlandse taal te verkrijgen. De vorm verandert wel, maar de betekenis zou gelijk moeten blijven. Bij een idiolecte vertaling gaat men ervan uit dat de betekenis grotendeels in de vorm schuilgaat. De vertalers van de BGT zijn van mening dat men wel degelijk ook de vorm kan wijzigen, door kennis van de grammatica, van taalkenmerken enerzijds en tekstkenmerken anderzijds, door kennis van de woordenschat en de ontwikkeling van hun betekenis enz. En dus is, aldus deze vertalers, het transformeren van de vorm een legitieme keuze.

[..]

Wat vooral opvalt aan deze bijbelvertaling is de kracht van gewone taal. Wie met minder woorden spreekt, moet zich van meet af aan duidelijk uitdrukken – er is geen ontkomen aan. Eenvoudige taal is directe taal. De Bijbel in gewone taal komt recht op de lezer af en laat hem/haar niet onberoerd. Het is een bijzondere ervaring om deze bijbelvertaling te lezen, en nog beter: voor te lezen! Ik kan het iedereen aanraden om zelf de proef op de som te nemen: tolle, lege, ‘neem en lees’ en laat uzelf verrassen. Voorwaarde is wel dat men de eigen (voor)oordelen over wat een goede vertaling is, eerst opzij zet.

De volledige versie van dit artikel kan u terugvinden in EZRA Bijbels tijdschrift 25: maart 2015, verkrijgbaar voor €5, incl. verzending, door overschrijving op rekeningnummer BE98 1237 7805 2493 ter attentie van de Vlaamse Bijbelstichting, met vermelding van ‘Ezra25′.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.