E.P. Meijering, ‘Als de uitleg maar goed is. Hoe vroege christenen de bijbel gebruikten’

Dit artikel verscheen in VBS-Informatie. In 2009, bij het begin van de 40ste jaargang, kreeg het blad een nieuwe vormgeving. Sindsdien verschijnt het onder de naam Ezra – Bijbels tijdschrift.
→ Bekijk de recentste nummers van Ezra – Bijbels tijdschrift.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.

Boekbespreking door Frans Van Segbroeck in VBS-Informatie September 2004

Zoals andere godsdiensten is ook het christendom verdeeld. Tweeduizend jaar christendom is ook het verhaal van tweeduizend jaar bittere controverse en wederzijdse verkettering. Toch beriepen en beroepen de twistende broeders zich op dezelfde bijbel, die zij allemaal als bron en basis van hun geloof beschouwen. Het onderlinge meningsverschil berust natuurlijk op de verschillende manieren waarop men die ene bijbel kan interpreteren. Het verschil van interpretatie is zo oud als het christendom zelf. Zelfs in het Nieuwe Testament zijn er voorbeelden van aan te wijzen.

In dit boek laat E.P. Meijering, ere-lector in de theologiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, zien hoe belangrijke en gezaghebbende theologen van de oude kerk, Ireneüs, Tertullianus, Origenes en Athanasius, de bijbel uitlegden in polemieken met andersdenkenden en verklaarden in preken voor gelijkgezinden. De moderne lezer vindt hun redeneringen en conclusies soms vreemd, overtrokken of eenzijdig, vaak betwistbaar. Toch volgenden zij ook de uitlegmethoden die in hun tijd gangbaar en acceptabel waren en dat ook nu nog grotendeels zijn. Maar er is groot verschil tussen hun manier van omgaan met de bijbel en de onze: zij beschouwden de bijbel als één boek, het werk van één auteur, de heilige Geest (‘die gesproken heeft door de profeten’), zodat men bv. een woord van Jesaja kan aanvullen en toelichten met een citaat uit de psalmen of het evangelie. Wij daarentegen willen weten wat Jesaja in zijn tijd en voor zijn toehoorders heeft willen zeggen. Hoe gerechtvaardigd ook, die laatste benadering doet wel eens vergeten aandacht te besteden aan het grotere geheel. Bij te veel fixatie op de boom verliest men het bos uit het oog. Geen gemakkelijk boekje, maar wel een dat tot nadenken stemt.

E.P. Meijering, Als de uitleg maar goed is. Hoe vroege christenen de bijbel gebruikten, Zoetermeer: Meinema, 2003, 140 blz., 12 x 20 cm, € 14,90