Hooglied. Bijbelse liefde in beeld, woord en klank

Hans Ausloos en Ignace Bossuyt (red.), Hooglied. Bijbelse liefde in beeld, woord en klank, Leuven: VBS-Acco, 2008, 224 p., € 22,50
 
Deze publicatie is helaas niet meer verkrijgbaar verkrijgbaar.
Op alle nog verkrijgbare publicaties genieten leden van de Vlaamse Bijbelstichting 15% korting.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.

Geen enkel boek heeft zo intens onze cultuur beïnvloed als de bijbel. Talloze werken uit de West-Europese muziek, beeldende kunsten en literatuur zijn door de bijbel geïnspireerd, hetzij rechtstreeks, hetzij via ‘vertaling’, parafrase en interpretatie. Ook nu nog blijft de bijbel de hedendaagse kunstenaars intrigeren. In deze verzameling van vier teksten wordt het oudtestamentische boek Hooglied en zijn receptie in de kunsten besproken. Als poëtische liefdesliteratuur heeft dit bijbelse geschrift aanleiding gegeven tot zeer uiteenlopende interpretaties, van antropologisch-erotische tot theologisch-allegorische.
 
De eerste bijdrage is bedoeld als een kennismaking met het boek Hooglied en de diverse interpretaties ervan doorheen de geschiedenis (Hans Ausloos). Vervolgens wordt de doorwerking van Hooglied in de beeldende kunsten (Barbara Baert), de literatuur (Henri Bloemen) en de muziek (Ignace Bossuyt) belicht.

OVER DE REDACTEURS
Hans Ausloos is professor aan de Faculteit Godgeleerdheid van de K.U.Leuven. Hij doceert er verschillende cursussen over het Oude Testament en is er verantwoordelijke van het Centrum voor Septuaginta Studies en Tekstkritiek. Hij is ook gastprofessor aan de UCL en navorsingsgenoot aan het Departement Oud Testament van de Universiteit van die Vrystaat (Bloemfontein, Zuid-Afrika).
→ overzicht artikels in Ezra Bijbels tijdschrift door Hans Ausloos
Ignace Bossuyt is professor emeritus aan de Onderzoekseenheid Musicologie van de Faculteit Letteren (K.U.Leuven). Zijn onderzoeksgebied behelst in het bijzonder de renaissancepolyfonie uit de Nederlanden. Een ander interessedomein is de nawerking van de klassieke oudheid en van de Bijbel in de West-Europese muziek.
→ overzicht artikels in Ezra Bijbels tijdschrift door Ignace Bossuyt

GESELECTEERDE FRAGMENTEN

Dat liefde zin geeft aan het leven zal niemand ontkennen. Dat er in de Bijbel een boek is opgenomen waarin de menselijke liefde centraal staat, is misschien ietwat bevreemdend. En dat dit boek de zintuigelijke liefde bezingt, is wellicht nog moeilijker te vatten. Immers, de joods-christelijke traditie staat er niet onmiddellijk voor bekend lichamelijke liefde en erotiek als een goed op zich te loven. Integendeel, met de Bijbel in de hand heeft men erotiek en liefde met alle mogelijke taboes weten te omkleden. Vooral het oudtestamentische paradijsverhaal, waarin verhaald wordt hoe de mens en zijn vrouw – Adam en Eva – van de ‘verboden vrucht’ eten, is vaak misbruikt om een negatieve houding ten aanzien van seksualiteit te legitimeren.
 
In Hooglied is van deze preutse minachting geen spoor te vinden. Integendeel, een niet bij name genoemde jongen en meisje bzingen in de verbeelding prikkelende bewoordingen hun wederzijdse liefde en aantrekkingskracht. Nochtans is Hooglied geen liefderoman. Het is poëzie. Dit verklaart waarom Hooglied binnen de christelijke canon van de Bijbel zijn plaats heeft gekregen temidden andere poëtische boeken als Job, Spreuken, Prediker, Wijsheid van Jezus Sirach. Deze poëtische boeken worden ook ‘Wijsheidsliteratuur’ genoemd.

De muzikale geschiedenis van Hooglied in West-Europa neemt onmiddellijk een hoge vlucht met een omvangrijk repertoire van gregoriaanse gezangen. Aangezien Hooglied symbolisch verbonden is met de verering van Maria, zijn heel wat van de meer dan ca. 130 geïdentificeerde melodieën bedoeld voor liturgische vieringen voor Mariafeesten.